Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας

Θεωρούμε ως αλήθειες αυταπόδεικτες ότι όλοι οι άνθρωποι πλάστηκαν ίσοι, ότι προικίστηκαν από τον Δημιουργό τους με μερικά απαράγραπτα δικαιώματα, όπως αυτά της ζωής, της ελευθερίας και της αναζήτησης της ευτυχίας. Για να εξασφαλιστούν αυτά τα δικαιώματα, καθιερώθηκαν οι κυβερνήσεις των ανθρώπων, αντλώντας τη δίκαιη εξουσία τους από τη συγκατάθεση των κυβερνωμένων. Όποτε οποιαδήποτε μορφή διακυβέρνησης έρθει σε αντίθεση με αυτές τις αρχές, είναι δικαίωμα του λαού να την αλλάξει ή να την καταργήσει και να καθιερώσει νέα κυβέρνηση βασισμένη σε αυτές τις αρχές και οργανωμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να θεωρείται από τον λαό πιο αποτελεσματική για την εξασφάλιση της ευτυχίας των πολιτών.
Προοίμιο της Διακήρυξης, 4 Ιουλίου 1776.

Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, 1789

1. Οι άνθρωποι γεννιούνται και παραμένουν ελεύθεροι κι έχουν τα ίδια δικαιώματα.

2. Σκοπός κάθε πολιτικής οργάνωσης είναι να διαφυλάσσει τα φυσικά και απαράγραπτα δικαιώματα του ανθρώπου. Τα δικαιώματα αυτά είναι η ελευθερία, η ιδιοκτησία, η ασφάλεια και η αντίσταση στην καταπίεση.

3. Το έθνος είναι αποκλειστική πηγή κάθε εξουσίας. Κανένα συλλογικό σώμα, κανένα άτομο δεν μπορεί να ασκεί εξουσία που δεν απορρέει από το έθνος.

4. Νόμος είναι η έκφραση της γενικής βούλησης. […] Αφού όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στον νόμο, μπορούν όλοι να καταλαμβάνουν δημόσια αξιώματα και θέσεις, ανάλογα με τις ικανότητές τους και χωρίς καμιά άλλη διάκριση παρά αυτή που πηγάζει από τις αρετές και τα προτερήματά τους.

5. Κανένας δεν πρέπει να διώκεται για τις πεποιθήσεις του, ακόμη και τις θρησκευτικές, υπό τον όρο πως η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει την τάξη του νόμου.

6. Η ελεύθερη έκφραση της σκέψης και των πεποιθήσεων είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου. Επομένως, κάθε πολίτης μπορεί να μιλά, να γράφει και να τυπώνει ελεύθερα, εκτός από τις περιπτώσεις κατάχρησης αυτής της ελευθερίας, που ορίζονται από τον νόμο.

7. Δεδομένου ότι η ιδιοκτησία είναι δικαίωμα ιερό και απαραβίαστο, από κανέναν δεν επιτρέπεται να αφαιρεθεί παρά μόνο όταν η δημόσια ανάγκη, νόμιμα διαπιστωμένη, το απαιτεί φανερά και υπό την προΰπόθεση μιας δίκαιης και προκαταβολικής αποζημίωσης.

Τόσο στην  διακήρυξη της ανεξαρτησίας όσο και στην διακήρυξη των δικαιωμάτων  του πολίτη και του ανθρώπου είναι φανερή η επίδραση του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού.

Σημαντική ήταν η επίδραση του Τζον Λοκ. Συγκεκριμένα γίνεται αναφορά στον κοινωνικό συμβόλαιο που ορίζει ότι αν το κράτος παραβεί τους ορούς αυτού του συμβολαίου τότε ο λαός έχει το δικαίωμα της αντίστασης. Ακόμη σημαντικό ρολό στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας κατέχουν και τα φυσικά δικαιώματα, που ορίζουν ότι ο άνθρωπος μόνο και μόνο επειδή γεννιέται άνθρωπος έχει κάποια απαραβίαστα δικαιώματα στην ζωή, την περιουσία και την ελευθερία ,επίσης του Τζον Λοκ.

Όσον αφορά την διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη συνέβαλαν πολλοί από τους διαφωτιστές σε αντίθεση με την διακήρυξη της ανεξαρτησίας που συνέβαλε περισσότερο ο Τζον Λοκ. Ειδικότερα, εκτός από τα φυσικά δικαιώματα που αναφέραμε παραπάνω, συμβάλει και ο διαφωτιστής Ζαν Ζακ Ρουσσώ με τον όρο της γενικής βούλησης που εκφράζεται μέσα από τον νόμο.Στο σημείο αυτό φαίνεται και η επίδραση του Μοντεσκιέ. Η αναφορά στην ανεξιθρησκία και γενικότερα στην πνευματική ανεκτικότητα είναι κάτι για το οποίο μίλησαν όλοι οι διαφωτιστές και κυρίως ο Βολτέρος.

Και η διακήρυξη της ανεξαρτησίας και η διακήρυξη δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη είναι κείμενα εμποτισμένα από τις αρχές του ευρωπαϊκού διαφωτισμού τα οποία με σαφήνεια και ορμητικότητα προβάλλουν την πολιτική λογική του διαφωτισμού και προπαγανδίζουν ιδέες στα ευρύτερα λαϊκά στρωματά που αλλάζουν την πορεία της ιστορίας στην Ευρώπη.